Yeni Kardeş Geldiğinde Çocuğun Duygusal Dünyası: Kardeş Kıskançlığı

Aileye yeni bir kardeşin katılması, hem sevinç hem de karmaşık duygularla dolu bir süreçtir. Anne-baba için mutlu bir haber olan bu durum, çocuk için çoğu zaman şaşkınlık, kıskançlık, hatta kaygı yaratabilir. Çünkü çocuğun hayatında ilk kez “paylaşma” gerçeğiyle yüzleştiği en büyük deneyimlerden biridir.

Çocuğun Yaşadığı Duygular

Yeni bir kardeş geldiğinde çocukta şu duygular görülebilir:

• Kardeş Kıskançlığı: Anne-babanın ilgisinin bölünmesi çocuğun en çok hissettiği duygudur.

• Güvensizlik: “Artık beni sevmeyecekler mi?” düşüncesi gelişebilir.

• Öfke: Kardeşe ya da ebeveyne yönelik kızgınlık görülebilir.

• Regresyon (gerileme): Alt ıslatma, parmak emme, bebeksi konuşma gibi önceki gelişim dönemlerine dönme davranışları yaşanabilir.

Bu duygular, çocuğun “artık yalnız değilim” farkındalığını yaşamasıyla ilgilidir.

Sistemik Psikoterapi Perspektifi

Sistemik bakışa göre, yeni kardeşin gelişi sadece çocuğu değil tüm aile sistemini etkiler. Anne-baba artık iki çocuk arasında denge kurmaya çalışırken, aile içindeki roller yeniden şekillenir. Eğer bu süreçte çocuğun duyguları görmezden gelinirse, ailede uzun süreli gerilimler oluşabilir.

• Çocuğun kardeşle olan ilişkisi, anne-babanın tutumuyla doğrudan bağlantılıdır.

• Eğer “Artık abisin/ablalısın, büyüdün” baskısı yapılırsa, çocuk kendini yetersiz hissedebilir.

• Eğer duygularına alan tanınırsa, kardeşiyle güvenli bir bağ kurması kolaylaşır.

ACT (Kabul ve Kararlılık Terapisi) Perspektifi

ACT’ye göre çocuğun yaşadığı kıskançlık, öfke veya hayal kırıklığı “yanlış” duygular değildir. Önemli olan bu duyguların kabul edilmesi ve ebeveynin çocuğa yanında olduğunu hissettirmesidir.

Örneğin:

“Bebeğinle ilgilendiğimde üzülüyorsun, seni anlıyorum. Sen de benim için çok değerlisin.”

Bu yaklaşım, çocuğun duygusunu kabul etmesine yardımcı olur ve kardeşle olan ilişkiyi güçlendirir.

Ebeveynler İçin Öneriler

1. Duygularını Görün

Çocuğun kıskançlığını bastırmak yerine kabul edin. Onu suçlamayın.

2. Özel Zaman Ayırın

Yeni kardeşle ilgilenirken, büyük çocukla baş başa kaliteli zaman geçirin. Bu, “Hâlâ benim için önemlisin” mesajını verir.

3. Sorumluluk Yüklemeyin

“Sen ablasın/abisisin, artık büyüdün” gibi sözlerle ağır sorumluluklar yüklemek yerine, sürece gönüllü katkı yapmasına fırsat tanıyın.

4. Küçük Kararlara Katın

Bebeğin kıyafetini seçmek, altını değiştirirken mendil vermek gibi basit görevler çocuğu sürece dahil eder.

5. Kendi Çocukluğunuzu Hatırlayın

Sistemik açıdan birçok ebeveyn, kendi kardeşlik deneyimlerini farkında olmadan tekrarlar. Kendi çocukluğunuzda neler hissettiğinizi hatırlayın; bu farkındalık çocuğunuza yaklaşımınızı kolaylaştırır.

Sonuç

Yeni kardeşin gelişi, çocuğun duygusal dünyasında büyük değişikliklere yol açar. Kıskançlık, öfke ve güvensizlik bu sürecin doğal parçalarıdır. Önemli olan, çocuğun duygularına alan açmak, sevgiyi ve güveni hissettirmek ve aile içinde sağlıklı bir denge kurmaktır.

👉 Eğer yeni kardeş sürecinde çocuğunuzun zorlandığını gözlemliyorsanız, terapi sürecinde hem çocuğunuzun duygularını anlamasına hem de aile içindeki dengeyi yeniden kurmanıza destek olabilirim.